Vlaanderen
Cirkeltips
Contacteer ons
Cirkeltips
Zoeken
Materiaal
Afvalcategorie
    Eural-code
    Verwerkingswijze
      Bedrijf
      Bedrijfssector
        Bedrijfsgrootte
          Regio
            Tip
            Thema
              Auteur
                Enkele handige tips om uw materiaalbeheer te optimaliseren
                Zoekt u iets anders? Gebruik de zoekfuncties in de linkerkolom.
                		Welke opportuniteiten biedt uw bedrijf om duurzaam te innoveren?Auteur: OVAM
                ‌Welke opportuniteiten biedt uw onderneming om duurzaam te innoveren? Dat ontdekt u met de OVAM SIS Toolkit. SIS staat voor Sustainable Innovation System. Het ontwerpinstrument helpt u om duurzaamheidsprincipes te integreren in innovatie- en designprocessen. Tupperware, Janssen Pharmaceutica, Ontex … Een handvol bedrijven doorliepen een traject met de OVAM SIS Toolkit en maakten er een filmpje over.  
                naar detail
                		5 tips om uw medewerkers te overtuigen van selectieve inzamelingAuteur: OVAM
                Bekijk zeker ook het filmpje van Afvalorisatie 'Luister naar de werkvloer' om erachter te komen waarom het voor uw bedrijf zo interessant is om selectief in te zamelen. Interne communicatie speelt een belangrijke rol voor wie nieuwe regels in zijn bedrijf wil invoeren. Van topmanagement tot werknemer op de werkvloer, iedereen moet mee op de kar. De meeste werknemers willen wel positief bijdragen, maar het moet voldoende duidelijk zijn wat van hen wordt verwacht. Sensibilisering van de medewerkers over gescheiden inzameling van afval kan leiden tot interessante besparingen, zonder grote bijkomende investeringen. De start: voer een vooronderzoek uit Via een vooronderzoek wordt een globaal overzicht verkregen van de geproduceerde afvalstoffen in het bedrijf. Bepaal de bronnen en de oorzaken van het ontstaan van de afvalstoffen in het bedrijf: Welke verschillende stromen komen vrij uit welke processen? Wat zijn de geproduceerde hoeveelheden? Hoe worden deze afvalstoffen vandaag ingezameld? Wat is de huidige kostprijs voor inzameling, verwerking, transport? Het totaalplaatje geeft de mogelijkheid om nadien verder te werken aan de optimalisatie van de belangrijkste afvalstromen. Een rangschikking van de voornaamste reststromen met de grootste positieve economische waarde geeft aan welke stromen vervolgens het eerst kunnen worden aangepakt. (latere uitwerking: per besproken initiatief vermelding van datum, aard initiatief & realisatie, resultaat of huidige status) Wordt wettelijk verplichte gescheiden inzameling al nageleefd? Worden alle bedrijfsafvalstoffen opgelijst in artikel 4.3.2 van het Vlarema reeds afzonderlijk ingezameld? Wat is de huidige situatie? Zijn er al voldoende inzamelrecipiënten voorzien op goed bereikbare plaatsen? Is de toegankelijkheid voor de werknemers optimaal? In afwijking van de verplicht gescheiden inzameling mogen verschillende afvalfracties die in aanmerking komen voor hoogwaardige materiaalrecyclage, zoals houtafval en metaalafval, evenwel samen worden ingezameld. Voorbereiding en start van sensibiliseringscampagne Stel een werkgroep van enthousiaste werknemers samen die de sensibiliseringscampagne zal voorbereiden. Betrek eveneens het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk. Het CPBW is immers een zeer geschikt forum met betrekking tot interne communicatie. Het ligt voor de hand dat het CPBW, dat zijn visie geeft over de beleidslijnen inzake veiligheid en gezondheid, dit ook doet inzake milieu. Boodschappen voor de medewerkers op de vloer hebben ook meer kracht wanneer ze ook via het CPBW worden gelanceerd. Denk na over de boodschap die u wil brengen. Is de boodschap voldoende concreet? Is het voldoende duidelijk wat van de medewerkers wordt verwacht? Past de boodschap in het (milieu)beleid van het bedrijf? Ken uw bedrijfscultuur. Bestaat er een draagvlak voor de regels die u wenst in te voeren? Wordt eventueel weerstand verwacht en hoe zult u deze aanpakken? Hoe wilt u komen tot een gedragswijziging van de medewerkers? Zullen goede voorbeelden onder de aandacht worden gebracht? Op welke manier? Denk na over de middelen die zullen worden ingezet om de boodschap te verspreiden. Dit kunnen bijvoorbeeld posters zijn die een boodschap brengen die weinig uitleg vereist. Werk hierbij zo visueel mogelijk: gebruik foto’s, kleuren, afvalrecipiënten in verschillende kleuren, gebruik het creatieve talent van de medewerkers om zelf affiches te ontwerpen, … Relatief weinig tekst en veel herkenbare foto's zijn een handig instrument om iets vlot over te brengen bij selectieve inzameling van afvalstoffen. Gebruik kleine werkgroepen op afdelingsniveau. In bestaande teammeetings kan het aspect 'milieu' ingeschoven worden. Het betreft immers milieuaspecten in de directe buurt van de werkpost: afvalvoorkoming, selectieve inzameling, … Schuif het selectief inzamelen van afvalstoffen mee in het opleidingsprogramma voor nieuwe werknemers. Spreek met de IT-dienst over welke mogelijkheden er bestaan: pop-up bij opstart van de pc, kleine ludieke test om doelstellingen in herinnering te brengen, tip van de week, gebruik van het intranet, … Denk na over de middelen die nodig zijn om de campagne te kunnen doorvoeren. Welke tijdsinvestering wordt er verwacht van de werkgroep? Is het aanstellen van een 'sorteerverantwoordelijke' op de vloer een optie? Zijn kleine cross-audits mogelijk binnen de verschillende teams? Kan hiervoor tijd worden voorzien? Welk budget heeft men nodig om fysieke gescheiden inzameling zo optimaal mogelijk te maken? Welk budget heeft men nodig om de campagne te voeren: de opmaak van posters, …? Voorzie mogelijkheden om medewerkers zelf verbetervoorstellen te laten doen. De meest bruikbare tips komen dikwijls van de mensen op de vloer. Breng handige tips van de medewerkers voldoende onder de aandacht. Er bestaat al heel wat sensibiliseringsmateriaal en ondersteuning. Neem zeker ook een kijkje bij organisaties als Fost Plus, Val-I-Pac, Recupel en andere.  Denk na over de lancering van de campagne. Wat is het ideale startmoment van de campagne? Kan de campagne aan een grotere actie gehangen worden in het bedrijf? Wordt er rekening gehouden met de verschillende ploegenstelsels? Vakantie- of drukke periodes? Wie zal de campagne lanceren? Wordt de campagne voldoende ondersteund door de bedrijfsleiding? Wie wordt het uithangbord van de campagne? Denk na over de duurtijd van de campagne. Wat is de meest optimale tijdsduur om de campagne levendig te houden? Sluit de campagne effectief ook af, zodat deze geen stille dood sterft. Hierbij kunnen goede voorbeelden in de kijker worden gezet, kan een kleine attentie naar de medewerkers gaan, de resultaten van de campagne kunnen worden besproken. Evalueer op regelmatige tijdstippen de effectiviteit van de campagne Controleer regelmatig of de sorteerregels worden nageleefd: Worden de containers regelmatig geïnspecteerd op fracties die er niet in thuishoren? Worden containers goed en voldoende gevuld alvorens ze worden opgehaald?  Worden bijvoorbeeld kartonnen dozen platgedrukt? Worden de lokale inzamelplaatsen netjes gehouden? Wordt het containerpark van het bedrijf goed beheerd? Leeft het onderwerp in de teams op de vloer? Controleer of de campagne zijn doel heeft bereikt: geven de werknemers voldoende gevolg aan de opgelegde instructies?  Zo niet, tracht de redenen hiervoor te achterhalen: sprak de campagne te weinig aan? Was ze te saai, onvoldoende duidelijk, …? Wat zijn de knelpunten om de instructies na te leven: is de afstand te groot, leeft de teamleader zelf ze niet na, …? Controleer regelmatig of de instructies nog voldoende actueel zijn: Zijn er nieuwe afvalstromen in het bedrijf bijgekomen door bijvoorbeeld wijzigingen in het productieproces? Is de wetgeving ondertussen veranderd? Controle is niet eenvoudig en brengt op zich geen toegevoegde waarde. Link deze daarom aan reeds bestaande en goed werkende structuren in uw organisatie. Maak ze bijvoorbeeld tot onderdeel van audits die al plaatsvinden in uw bedrijf - kwaliteitsaudits, Lean (5S)-audits, veiligheidsaudits, … - of neem een status review op tijdens afstemmingsmomenten op de werkvloer, zoals de toolbox-meetings, planning-meetings, … Breng de campagne opnieuw onder de aandacht Voorkom gewenning en het terugvallen in slechte gewoontes. Zorg ervoor dat de boodschap op regelmatige tijdstippen wordt herhaald en onder de aandacht blijft van de medewerkers. Om u te helpen omgaan met de trends rond afvalverwerking, hebben Sirris, Agoria en OVAM de handen in elkaar geslagen en zijn het project AFVALorisatie gestart. Interesse? Hier leest u er meer over! Deze Cirkeltip kwam tot stand binnen het door VLAIO gesubsidieerde project AFVALorisatie van Agoria en Sirris in samenwerking met de OVAM.  
                naar detail
                		Bespaar op uw afvalfactuur door uw afval te meten! Auteur: OVAM
                ‌De kwaliteit en de recycleerbaarheid van afval stijgt naarmate het dichter bij het punt van ontstaan gescheiden kan ingezameld worden. Dit betekent dat reeds vanaf het ontstaan aan de productielijn duidelijk moet zijn in welk recipiënt het afval moet ingezameld worden. Door het gescheiden inzamelen van zuivere afvalstromen stijgt niet alleen de recycleerbaarheid, maar kunnen ook betere condities en prijzen onderhandeld worden met de inzamelaar.  Afvalfracties die bij de inzamelaar verder moeten worden uitgesorteerd, leiden tot bijkomende handelingen en dus een hogere kost.  Hoe komen tot een efficiënt bedrijfintern afvalinzamelsysteem? Bekijk het filmpje van Afvalorisatie hier en lees zeker onderstaande tips. Start met het in kaart brengen van uw afvalstromen en het huidige inzamelsysteem: Waar in het productieproces ontstaan de verschillende afvalfracties? In welke hoeveelheden? Betreft het gevaarlijke, of niet-gevaarlijke afvalfracties? Welke fracties bezitten nog een positieve economische waarde? Wat met de recycleerbaarheid van de afvalstromen? Kunnen fracties samengevoegd worden zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit of de recycleerbaarheid? Wie haalt de afvalfracties op? Met welke periodiciteit? Welke verwerkingsmethode wordt door de verwerker aangeboden? Welke (transport- en verwerkings)kost is hieraan verbonden?... Optimaliseer de gescheiden inzameling van afvalstromen. Ga hierbij verder dan de wettelijk verplicht in te zamelen afvalstromen (zie Vlarema, art. 4.3.2).  Kijk zeker ook naar de samenstelling van het restafval. Zitten hierin nog fracties die kunnen gerecyceerd worden? Voorzie aangepaste recipiënten met label waarop duidelijk gevisualiseerd wordt wat er mag ingezameld worden. Beter dan aan te geven welke fracties niet in de container mogen. Zo voorkom je discussies over de in te zamelen afvalstoffen, vermijd je vermenging van afvalfracties, en voorkom je waardeverlies. Voorzie duidelijk gemarkeerde & afgebakende inzamelplaatsen. Waar worden de afvalstoffen het meest optimaal ingezameld? Zijn er wel voldoende recipiënten aanwezig? Bekijk zowel de recipiënten aan de lijn, als deze in het containerpark van het bedrijf.  Voer een intern registratie- en opvolgsysteem in. Geef de afvalstromen een eenduidige naam en uniek nummer. Deze naam en nummer vormen de identiteit van de afvalstroom en volgen deze doorheen de volledige interne afvalflow - vanaf afvalrecipiënt tot op de factuur. Gebruik de eenduidige naam en nummer ook bij administratie zoals in het afvalstoffenregister (link met de tip afvalstoffenregister).  Zo blijft het voor iedereen duidelijk over welke afvalstroom het gaat. Licht hierbij elke partij die een rol speelt bij de inzameling, transport en verwerking van de afvalstoffen in over het ingevoerde systeem. Stel een verantwoordelijke aan voor het beheer van de afvalstoffen in het bedrijf. Wie zorgt voor de lediging van de recipiënten aan de lijn? Wie beheert het containerpark van het bedrijf? Bij wie kunnen werknemers terecht bij vragen? Zorg voor opleiding van de werknemers, zij zijn de belangrijkste actoren voor een goede en correcte inzameling van afvalstoffen. Organiseer ten slotte regelmatige controles om na te gaan of de inzamelverplichtingen nog correct worden nageleefd en herhaal ingeval nodig, de opleiding voor de medewerkers. Deze Cirkeltip kwam tot stand binnen het door VLAIO gesubsidieerde project AFVALorisatie van Agoria en Sirris in samenwerking met de OVAM.
                naar detail
                		Ga voor het Voka Charter Duurzaam OndernemenAuteur: OVAM
                ‌U wilt duurzamer ondernemen? Voka ondersteunt u met een actieplan op maat. Gedurende één jaar werkt u resultaatgericht aan projecten en acties om uw bedrijfsvoering duurzamer te maken. De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties vormen daarbij het kader. Uw realisaties legt u voor aan een team van onafhankelijke deskundigen. Na een positieve evaluatie ontvangt u het Voka Charter Duurzaam Ondernemen (VCDO). Het Voka Charter Duurzaam Ondernemen is er in iedere Vlaamse provincie. Neem contact op met Voka in uw regio voor meer informatie.
                naar detail
                		Gebruik nieuwe productietechnieken zoals 3D-printing en bespaar op materialen Auteur: OVAM
                Een machineonderdeel dat een hoge precisie vraagt? Nood aan een voorwerp met een uniek ontwerp? Met een 3D-printer kunt u het allemaal maken. U bouwt er digitale ontwerpen stap voor stap mee op. Onderdelen hoeft u bijvoorbeeld niet uit een blok metaal te frezen, waarbij heel wat materiaal verloren gaat. Bij gespecialiseerde bedrijven kan u onderdelen laten maken die hoge precisie vragen, en ook complexe vormen, speciale materialen en productie in kleine aantallen. Zo gebruikt u bijvoorbeeld tot acht keer minder materiaal voor een tandprothese. In de inspiratiedatabank van de OVAM vindt u een een bedrijf dat aan digitale productie doet, en tal van andere inspirerende voorbeelden.
                naar detail
                		Bespaar dankzij een doordacht aankoopbeleid: poolen, diensten en tweedehands Auteur: OVAM
                ‌In heel wat bedrijven worden goederen onderbenut. Met een doordacht aankoopbeleid vermijdt u onnodige aankopen en kosten. Poolen Wagens, herbruikbare paletten of verpakkingen, ladingdragers … Voor dergelijke goederen kan een ‘pool’ interessant zijn. Bij deze vorm van huren is een derde partij eigenaar. U maakt enkel gebruik van de goederen wanneer u ze nodig hebt. Koop een dienst U wilt helemaal ontlast worden? Betaal voor een dienst in de plaats van een product. Zo kunt u bijvoorbeeld lichturen kopen in plaats van lampen. Of goederen laten inwikkelen door een derde partij (‘wikkelen as a service’). U bespaart tijd en investeringen en toch kan u een beroep doen op gespecialiseerde dienstverleners, waardoor er minder grondstoffen, energie … verloren gaan en u mogelijk goedkoper af bent. Tweedehands Wil u toch traditioneel aankopen? Onderzoek dan de mogelijkheden op de (online) tweedehandsmarkt. Vaak zijn tweedehandsartikelen nog perfect bruikbaar en veel goedkoper dan nieuwe spullen.
                naar detail
                		EREK: milieutips uit heel EuropaAuteur: OVAM
                In de Cirkeltips leest u alles over duurzaam afval- en materialenbeheer in Vlaanderen. Op Europees niveau is er de website van het European Resource Efficiency Knowledge Centre, kortweg EREK. Naast afval- en materialenbeheer besteedt die ook aandacht aan de nieuwste mogelijkheden om efficiënter energie te verbruiken, water te besparen en uw CO2-uitstoot te verminderen. U verneemt er verder welke subsidieprogramma’s er in elke Europese lidstaat bestaan en met welke digitale tools u kunt werken om efficiënter om te gaan met energie, water, materialen en om uw CO2-uitstoot te verlagen. De site bevat ook een uitgebreide database met goede voorbeelden uit heel Europa. En, erg interessant: u kunt er de prestaties van uw bedrijf evalueren aan de hand van een vragenlijst. Die is er voor verschillende sectoren.
                naar detail
                		4 tips over hoe big data uw circulaire bedrijfsstrategie kunnen ondersteunenAuteur: OVAM
                ‌De inzichten verkregen uit de data afkomstig van slimme producten/machines kunnen een circulaire bedrijfsstrategie ondersteunen. Waar dit nu vaak nog voorbehouden is voor dure apparatuur, komt het alsmaar meer binnen bereik voor een breed scala aan producten. Er is ondertussen heel wat gezegd en geschreven over hoe (big) data de circulaire economie vooruit kunnen helpen. Het is ook niet zo moeilijk om te begrijpen dat product-als-dienst en productdelen of grootschalige remanufacturing baat kunnen hebben bij de analyse van grote datasets. De inzichten die voortvloeien uit de datacaptatie en -analyse over de staat van het product, de gebruiksgeschiedenis ervan, de omgevingsfactoren en andere contextuele informatie maken het voor producenten mogelijk om de risico’s die gepaard gaan met hun nieuwe circulaire businessmodellen te reduceren. Zo helpen (big) data bij het breder en kostenefficiënter toepassen van prestatie- en preventieve onderhoudscontracten. Nu zijn die vaak nog voorbehouden voor dure, gespecialiseerde apparatuur. Straks kunnen alle intelligente apparaten signaleren of en wanneer ze precies toe zijn aan onderhoud, herstel of vervanging. Ze kunnen aangeven dat ze gebruikt worden in te vochtige of te warme omstandigheden en dat dit de prestaties of levensduur in het gedrang brengt. Grote hoeveelheden feedback-data over hoe en waar producten door consumenten gebruikt worden, stellen productontwerpers ook in staat om betere producten te ontwerpen, die minder snel stuk gaan. Een mooie toepassing is de door IBM ontwikkelde ‘Reuse Selection Tool’ die bij afdanking van het product toelaat onderbouwde beslissingen te nemen over het al dan niet hergebruiken van een product (of onderdeel), remanufacturen of afvoeren voor recyclage. Inputs die mee in rekening worden genomen zijn onder andere product engineering en materiaalgegevens, data over modulariteit en hergebruikspotentieel, informatie over de gebruiksgeschiedenis van het product, normen, financiële data zoals marktprijs en de kost van remanufacturing, en ook vraag- en aanbodgegevens voor producten. Maar hoe zet u nu de stap van inspirerende toekomstbeelden, in rapporten zoals dat van de Ellen MacArthur Foundation, naar uw eigen financieel haalbare door data ondersteunde circulaire bedrijfsstrategie. Hierbij onze tips en een stapsgewijze aanpak om zelf aan de slag te gaan.   1. Vertrek vanuit de minimale noden, verzamel geen data omwille van de data Het ontbreken van een helder gedefinieerde vraag of informatiebehoefte is vaak de reden waarom data-analyse niet datgene brengt wat men vooraf had gehoopt. Vertrek vanuit uw businessnoden en bepaal op basis daarvan wat uw minimale databehoefte is. Welke info heeft u nodig om uw business vooruit te helpen en meer circulair te maken? Welke gegevens heeft u nodig om geïnformeerde beslissingen te kunnen nemen die kosten verlagen of opbrengsten doen stijgen? Start met de data die uzelf nodig heeft. In een volgende fase kan u gaan nadenken over nieuwe opportuniteiten voor waardecreatie en kan u bijkomende diensten beginnen ontwikkelen. Begin met het capteren van een beperkte set aan ruwe data in functie van de geïdentificeerde informatienoden en breidt die geleidelijk aan uit naarmate u ervaring opdoet. Het verzamelen van veel perifere data vergemakkelijkt niet noodzakelijk het beslissingsproces. 2. Bouw stap voor stap de juiste ‘technology stack’ op, van hardware, over data-analyse software, oplossingen voor data-transfer en opslagcapaciteit, tot en met een gebruikersinterface. Kleinschalige experimenten kunnen u toelaten om ervaring op te doen met datacaptatie, -transfer, -opslag en -analyse zonder dat het al teveel moet kosten. Het komt erop aan van gradueel de complexiteit te verhogen. En waarom in eerste instantie geen simpele Excel sheets gebruiken om datasets te verzamelen en te beheren, en pas zodra u dat onder de knie heeft te investeren in uitgebreide data-analyse software of cloud infrastructuur. Zo kunt u leren hoe u data aan elkaar kan linken en welke info er mogelijkerwijs niet toe doet. (Porter & Heppelmann) 3. Valideer de uitkomst van de data-analyse, maak deze bespreekbaar Let op voor subjectieve selectie van data, extreme datawaarden, een model dat een te simpel of te complex beeld van de werkelijkheid geeft, etc. Tracht de analyseresultaten aan de fysische events en eigenschappen van producten te koppelen. Nadat data-analyse heeft plaatsgevonden, is het belangrijk de uitkomsten op een heldere en gestructureerde manier te presenteren, en positieve en negatieve ervaringen te delen met elkaar. Creëer visuals die de resultaten van de data-analyse op een toegankelijke wijze presenteren en in lijn met de gebruiken binnen het bedrijf. Gebruik bijvoorbeeld  A3 storytelling tools.  4. Bewaak het evenwicht tussen technologie en de mogelijkheden van uw bedrijf Houdt tot slot ook in gedachten dat data-innovatie niet alleen over technologie gaat, maar ook over organisatiestructuur, cultuur en competenties. Complexe tools (zoals ACL/SQL) vereisen bijvoorbeeld de nodige kennis en ervaring bij gebruikers, terwijl eenvoudige tools (zoals Excel/ Access) door veel werknemers kunnen worden gebruikt met beperkte instructies. Deze Cirkeltip kwam tot stand binnen het door VLAIO gesubsidieerde project AFVALorisatie van Agoria en Sirris in samenwerking met de OVAM.
                naar detail
                		Bespaar door grondstofverliezen tegen te gaan Auteur: OVAM
                ‌Uit cijfers van de OVAM blijkt dat de grondstofkosten bij Vlaamse kmo’s gemiddeld ongeveer de helft van de totale bedrijfskosten bedragen. Dat is meer dan de energie- en personeelskosten.  Daarnaast blijkt dat gemiddeld 17 % van de aangekochte grondstoffen verloren gaat tijdens de productie. Dat gaat gepaard met een verlies van gemiddeld 18 % van de totale productiegerelateerde bedrijfskosten (verloren aankoopkosten, fabricagekosten ...). Door na te gaan hoe u zo veel mogelijk grondstofverliezen kunt vermijden, kunt u dus flink besparen op uw productiekosten. Ga na hoeveel interne transportstromen afvalgerelateerd zijn, hoeveel productietijd en energie er verbruikt is om het afval te ‘produceren’ … Het grondstoffenverlies in uw onderneming met 10 % doen dalen (wat in bijna alle bedrijven mogelijk is) levert zo een gemiddelde besparing op de productiekosten op van zo’n 2 %.
                naar detail
                		Bereken en verlaag de milieu-impact van uw product met de EcolizerAuteur: OVAM
                Bent u benieuwd naar de milieu-impact van uw product en wilt u die impact verlagen? De Ecolizer rekent het voor u uit. Met de Ecolizer berekent u snel en eenvoudig de milieu-impact van uw product. U kunt zowel de totale milieu-impact van een product berekenen als de impact per fase in de levenscyclus: productie, verpakking, transport en afdanking. De Ecolizer toont u welke fase de hoogste milieu-impact heeft, zodat u die gericht kunt aanpakken. Om een goed idee te krijgen van wat de Ecolizer allemaal kan, kunt u zich laten inspireren door een aantal cases. Een voorbeeld: ontwerpbureau Pars Pro Toto ontwierp voor Bebat een inzamelunit in zowel een kunststoffen als een metalen uitvoering en vergeleek met de Ecolizer de milieu-impact van beide units.
                naar detail